bài học về Nguyên tử

Nguyên tử là gì?
Các chất được cấu tạo từ những phần tử rất nhỏ, không thể phân chia được nữa gọi là nguyên tử.
Khái niệm nguyên tử có từ bao giờ?
Có từ thời cổ Hy Lạp, do các nhà triết học trường phái Đê–mô–crit nghĩ ra.
Vậy, nguyên tử thực sự có cấu tạo như thế nào?


I. THÀNH PHẦN CẤU TẠO CỦA NGUYÊN TỬ
THÍ NGHIỆM CỦA TÔM-XƠN (1897)
Thí nghiệm 1:


Từ thí nghiệm của Tôm-xơn và bằng thực nghiệm, người ta đã rút ra rằng:
Tia không nhìn thấy xuất hiện trong ống làm quay chong chóng và bị lệch về bản dương của tụ điện là tia âm cực gồm các hạt electron.
Khối lượng của electron:
me = 9,1094.10 -31 kg.
Điện tích của electron:
qe = - 1,602.10 -19
Do chưa phát hiện ra điện tích nhỏ hơn nên người ta lấy điện tích của electron làm điện tích đơn vị.
Điện tích của electron được quy ước là 1-.

THÍ NGHIỆM CỦA RƠ-DƠ-PHO

Năm 1918, bằng một thí nghiệm của mình, Rơ-dơ-pho đã tìm ra một loại hạt có:
m = 1,6726.10 -27 kg
q = 1+
Hạt này được gọi là proton, ký hiệu là p.
Năm 1932, Chat-uych đã tìm ra một loại hạt mới, có:
m  mp
q = 0
Hạt này được gọi là nơtron, ký hiệu là n.
Hạt nhân nguyên tử của mọi nguyên tố đều có proton và nơtron.

Vậy, thành phần cấu tạo nguyên tử gồm:

nằm ở gồm các hạt

Vỏ nguyên tử gồm các chuyển động xung quanh hạt nhân.
Bảng khối lượng và điện tích của các hạt cấu tạo nên nguyên tử
II. KÍCH THƯỚC VÀ KHỐI LƯỢNG CỦA NGUYÊN TỬ
Kích thước
Nếu coi nguyên tử như 1 quả cầu:

Đường kính nguyên tử có d = 10-10m hay người ta còn sử dụng đơn vị nanomet (nm), angstrom (A0):
1nm = 10-9m; 1A0 = 10-10m; 1nm = 10 A0
 Đường kính nguyên tử: d = 0,1 nm = 1A0.
Nguyên tử nhỏ nhất là nguyên tử Hidro, bán kính là 0,053 nm.
Đường kính hạt nhân nguyên tử khoảng
10-5 nm.
Đường kính của electron và proton còn nhỏ hơn nữa, vào khoảng 10-8nm.



Khối lượng
1g cacbon chứa
Đơn vị dùng để đo khối lượng nguyên tử, phân tử và các hạt là u hay đvC.
1u = khối lượng một nguyên tử đồng vị
cacbon 12.


Khối lượng của 1 nguyên tử cacbon là:
19,9265.10-27 kg = 1u
Khối lượng của 1 nguyên tử hidro là:
1,6738.10-27  1u.
Khối lượng của các hạt:
me = 5,48.10-4u.
mp  mn  1u.
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Các hạt cấu tạo nên hạt nhân của nguyên tử là:


Câu 2: Các hạt cấu tạo nên nguyên tử là:

Proton và electron.
Proton và nơtron.
Nơtron và electron.
Proton, nơtron và electron.




Bài giảng hôm nay tới đây là hết.

Các em về nhà học bài, làm bài tập số 3, 4 trang 8 SGK Hóa học 10 nâng cao.